Okno tolerancji afektywnej a trauma

Okno tolerancji afektywnej jest to zakres intensywności naszych przeżyć, z którym jesteśmy

w stanie sobie skutecznie poradzić i funkcjonować efektywnie. Kiedy jesteśmy w naszym

oknie tolerancji to dobrze radzimy sobie z różnorodnymi emocjami, które nie prowadzą nas

do rozregulowania.

Możemy czuć się bezpiecznie i stabilnie przeżywając złość, smutek, radość, przygnębienie -

będąc w granicy tego okna. Wówczas mowa o szerokim oknie tolerancji. Kiedy bodźce są dla

nas zbyt intensywne, przytłaczające możemy wpaść w 2 stany:

Hiperpobudzenie (nadmierne pobudzenie)- ponad oknem tolerancji.

Hiperpobudzenie jest wynikiem wzmożonej reakcji naszego układu nerwowego „walcz albo uciekaj”. Na poziomie fizjologicznym objawia się np. wzrostem ciśnienia krwi, przyśpieszony, biciem serca, napięciem mięśniowym. Odczuwamy wówczas niepokój, mamy trudności z koncentracją, natłok myśli, jesteśmy nadmiernie czujni.

Hipopobudzenie (zbyt niskie pobudzenie)- poniżej okna tolerancji.

Hipopobudzenie jest wynikiem strategii przetrwania jaką jest „zamrożenie”. Na poziomie fizjologicznym objawia się np. spadkiem ciśnienia, zwolnieniem pracy serca, zmniejszeniem napięcia mięśniowego i spadkiem temperatury ciała.

Trauma a okno tolerancji afektywnej

Problem pojawia się wtedy, kiedy pod wpływem traumy okno tolerancji afektywnej się

zawęża. Co to oznacza w praktyce? Możemy łatwo przekraczać granice hiper- lub

hipopobudzenia. W przypadku przekroczenia stanu hipoaktywacji będziemy czuli się

zamrożeni emocjonalnie, odrętwieni, zobojętnieni, senni, apatyczni, zamknięci w sobie.

Natomiast gdy przekroczymy stan hiperpobudzenia możemy zmagać się z napadami paniki,

wzmożonym lękiem, nadpobudliwością nad którym nie możemy zapanować.

Trauma prowadzi do tego, że przestajemy mieć kontrolę nad naszymi emocjami, przestajemy

być z nimi w kontakcie. Wynika to z podwyższonej reaktywności układu nerwowego. Osoby,

które doświadczyły traumy mogą mieć problem z powrotem do stanu równowagi i spokoju.

Celem pracy terapeutycznej w terapii traumy powinno być zatem poszerzenie naszego okna

tolerancji- nauczenia się sposobów regulowania naszego układu nerwowego. Dzięki temu

zyskujemy elastyczność i wracamy do optymalnego dla nas stanu.

Jak mogę to robić samodzielnie? Obserwuj siebie i swoje reakcje. W jakim kierunku zmierza

Twój nastrój i samopoczucie, w jakich momentach jesteś bliski „wyskoczenia” poza okno

tolerancji. Czy kiedy masz za dużo pracy? Albo kiedy jesteś zmęczony, niewyspany? Lub

może powoduje to zbyt intensywny kontakt z innymi ludźmi?

W przypadku hiperpobudzenia najlepiej sprawdzają się techniki relaksacyjne, które pomoga

nam wyciszyć pobudzony układ nerwowy (np. techniki oddechowe, techniki relaksacyjne

trening relaksacji Jacobsona, mindfulness).

Kiedy jesteśmy w stanie hipobudzenia pomocne będą np. aktywności fizyczne (spacer,

delikatne rozciąganie), tak aby wprawić nasze ciało w ruch- potrzebujemy odpowiedniej

dawki aktywności. Pomocne są również zadania stymulujące naszą głowę, aktywujące nasze

procesy myślowe- pamięć roboczą np. pisanie, liczenie, taniec.